Magazyny w branży spożywczej, z uwagi na specyfikę produktów, powinny spełniać określone wymagania. Zdaniem ekspertów wdrażane w tym celu systemy WMS muszą być przede wszystkim skalowalne i dostosowane do indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa. Istotną funkcjonalnością jest możliwość dokonywania szybkich analiz oraz generowania raportów według partii produktu, terminu przydatności do spożycia, daty minimalnej trwałości czy przyjęć i wydań.
Branża spożywcza charakteryzuje się nie tylko szerokim asortymentem, ale przede wszystkim sporym zróżnicowaniem produktów. W związku z tym magazyny dla tego sektora wymagają również określonej specyfiki, np. odpowiedniego skoordynowania całego procesu dystrybucji czy też wyodrębnienia w ramach budynku magazynowego właściwych przestrzeni, takich jak chłodnie lub strefy ze stale kontrolowaną temperaturą. Istotnym elementem jest także zachowanie standardów kontroli bezpieczeństwa żywności, zgodnych z normami HACCP. To system, który jest oparty na analizie zagrożeń oraz wyznaczeniu na ich podstawie krytycznych punktów kontroli. Obowiązek stosowania HACCP istnieje w przemyśle spożywczym, obrocie żywnością oraz w żywieniu zbiorowym.
Metody kompletacji
W nowoczesnym systemie magazynowania nie można sobie wyobrazić, aby nie był on wyposażony w odpowiednie technologie IT. Zdaniem Marcina Kubańskiego, Eksperta ds. Badań i Rozwoju, eq system, w branży spożywczej firmy mają różne wymagania co do kompletacji w zależności od produktu.
– Występują towary suche, towary chłodnicze oraz mrożone. W przypadku produktów chłodniczych i mrożonych towar często kompletowany jest przed samym załadunkiem. Proces kompletacji wspierany jest przez system WMS. Podstawową metodą jest wskazanie pracownikowi, z której lokalizacji i jaki produkt ma pobrać. Pracownik może otrzymywać informację za pomocą przenośnego terminalu, drogowskazów świetlnych (Pick-by-Light) lub komend głosowych (Pick-by-Voice). Nowoczesne metody kompletacji pozwalają zrezygnować z papierowych wydruków, minimalizują czas operacji i błędy. Metoda Pick-by-Voice jest stosowana w magazynach, gdzie pracownik potrzebuje obydwu wolnych rąk lub może pracować tylko w rękawicach ochronnych, co utrudnia lub wręcz uniemożliwia korzystanie z innych metod – tłumaczy Marcin Kubański.
W opinii Piotra Jano, PM, Jantar Sp. z o.o., kompletacja w magazynach spożywczych realizowana jest na różne sposoby, w dużej mierze zależy to od oprogramowania, jakie posiada klient, bo ono narzuca metodę.
– Są oczywiście rozwiązania pośrednie, które często wiążą się z dużo większą elastycznością, bo często realizowane są na indywidualne oczekiwania klienta, ale wymagają integracji z systemami już działającymi po stronie klientów. Najczęściej jednak wykorzystywaną metodą są mobilne terminale z oprogramowaniem współpracującym z systemem sprzedażowym. Takie oprogramowanie na terminale mobilne z systemem Android dostarczamy i integrujemy z systemami klientów. Jantar Jretail jest oprogramowaniem, którym często posiłkują się sieci handlowe, tym bardziej że wspomaga ono procesy najczęściej realizowane w placówkach handlowych – dodaje Piotr Jano.
Kolejny rozmówca – Jacek Mistewicz, Kierownik Projektów, SMART Project – zwraca uwagę, że w przypadku produktów spożywczych zapakowanych (bez dostępu) nie ma specjalnych obostrzeń dotyczących manipulacji, natomiast w przypadku produktów bez opakowań (czyli luzem), gdzie następuje kontakt z produktem żywieniowym, należy stosować się do zasad systemu HACCP.
– Śmiało można powiedzieć, że znaczna większość magazynów branży spożywczej (magazyny mieszane w łańcuchach dostaw) to kompletacje manualne. Natomiast automatyka występuje najczęściej w magazynach producenckich, które są nastawione na konkretną (wąską) grupę produktów z określonymi pojemnikami, dedykowanymi urządzeniami pakującymi itp. Przez stosowanie automatyki producenci zabezpieczają produkty przed bezpośrednim kontaktem z człowiekiem. W przypadku stosowania automatyki dla produktów luźnych (bez opakowania) należy szczególną wagę przyłożyć zarówno do zasad systemu HACCP, jak i do zachowania czystości tych maszyn, które są narażone na zabrudzenia spowodowane manipulacją luźnych produktów. Automatyczne procesy składowania mają małą odporność na czynniki dotyczące produktów spożywczych – uzupełnia Jacek Mistewicz.
Specyfika magazynów branży spożywczej standardowo wymaga bieżącej kontroli partii magazynowych i możliwości monitorowania terminów przydatności produktów. Zdaniem Przemysława Kreisera, Dyrektora Sprzedaży i Rozwoju Produktów TMS i WMS, Infinite Sp. z o.o., towary spożywcze charakteryzują się dużą zmiennością takich parametrów logistycznych, jak: wymiary i rodzaje opakowań, waga, zakres temperatury przechowywania itp. Wymusza to stosowanie w magazynach kompletacji metodą „człowiek do towaru”, zgodnie z którą operator musi przemieścić się w magazynie do miejsca lokalizacji każdego towaru z zamówienia.
– Obecnie kompletacja jest sterowana i zarządzana przez systemy WMS. Operatorzy wykonujący kompletację najchętniej korzystają ze skanerów ręcznych kodów kreskowych, identyfikujących zgodność danego towaru z zamówionym poprzez zeskanowanie kodu kreskowego z opakowania zbiorczego lub jednostkowego. Ponadto na ekranie wyświetlane są dodatkowe parametry określające pożądany towar, jak numer partii, termin przydatności, zapasowe miejsca składowania. Urządzenia pozwalają na automatyczne przesyłanie do systemu informacji o konfliktach, np. braku towaru w lokacji – podsumowuje Przemysław Kreiser.
Funkcjonalny system WMS
Według analiz firmy IGD handel artykułami spożywczymi w Europie do 2022 r. ma wzrosnąć o 377,6 mld euro, osiągając wartość 2289 mld euro. W Polsce sprzedaż ma rosnąć w tempie 3,1% rocznie. Zdaniem ekspertów inwestycje w nowe tech-nologie mogą jeszcze przyśpieszyć rozwój rynku.
Według Marcina Kubańskiego branża spożywcza to sektor gospodarczy, w którym szeroka gama produktów sprzedawana jest w dużych ilościach przy stosunkowo niskich marżach. Z punktu widzenia konsumenta są to produkty potrzebne prawie codziennie i powinny być zawsze dostępne, a sami klienci coraz częściej wykorzystują smartfony do wygodnych zakupów on-line.
– Wykorzystywany system WMS powinien być zintegrowany z łańcuchem dostaw od planowania operacyjnego aż po dostarczenie produktów do odbiorcy. W obecnych czasach system WMS może być wspierany przez sztuczną inteligencję, aby np. zapewnić optymalizację planu dostaw w celu ograniczenia okresu przechowywania produktów łatwo psujących się. Magazynowane produkty wymagają monitorowania i śledzenia terminu przydatności, numerów partii, temperatury przechowywania. Miejsca składowania wyznaczane są automatycznie na postawie parametrów produktów, takich jak wymiary, ciężar czy też rotacja. System WMS minimalizuje koszty w logistyce przez zmniejszenie ilości pomyłek, obsługi reklamacji, ale także przez optymalizację transportu wewnętrznego dzięki inteligentniejszemu wyznaczaniu tras, konsolidacji przesyłek, skróceniu czasu nieproduktywnego, skróceniu czasu potrzebnego na inwentaryzację – mówi Marcin Kubański.
Wdrożenie funkcjonalności WMS ma na celu zwiększenie wydajności procesów magazynowych i poprawienie jakości wykonywanych w nim zadań. Podstawowym zadaniem WMS jest oczywiście obsługa przebiegu obrotu magazynowego, a także stworzenie precyzyjnej mapy magazynu, w celu skutecznego lokalizowania rozmieszczonych w nim zapasów. Inną ważną funkcją jest kontrola – zarówno jeśli chodzi o ilość, zgodność asortymentową, jak i efektywność procesów. Producenci takich systemów podkreślają, że ich zastosowanie pozwala także na skrócenie czasu kompletacji, optymalne wykorzystanie powierzchni dostępnej w magazynie, redukcja kosztów papieru, obniżenie kosztów logistyki wewnątrzmagazynowej, a także kontrola efektywności działań pracowników.
Systemy informatyczne klasy WMS, dzięki podziałowi na warianty o różnym stopniu zaawansowania, znajdują zastosowanie zarówno w średniej wielkości magazynie produkcyjnym, jak i wielkopowierzchniowym centrum dystrybucyjnym wyposażonym w automatyczne systemy przenośników i układnic.
Mówiąc o systemie WMS w magazynie spożywczym, Jacek Mistewicz podkreśla, że taki system powinien być wyposażony w parametry dodatkowe, takie jak partie towarowe oraz daty przydatności do spożycia, a także powinien mieć zaszyte takie logiki, które pozwalają dobierać odpowiednie produkty (aby prawidłowo zarządzać rotacją i zapobiec przeterminowaniu produktów z krótkimi datami przydatności).
– Dodatkowo niezbędne jest podzielenie produktów na magazyny (oddzielne strefy), które różnią się warunkami składowania (głównie chodzi tutaj o temperaturę przechowywania: chłodnie, mroźnie) – dodaje Jacek Mistewicz.
W przypadku rozwiązań WMS większość dostawców oferuje systemy spełniające potrzeby wynikające ze specyfiki działalności różnych klientów.
– Możemy się pochwalić zakończonym wdrożeniem systemu WMS u warszawskiego dystrybutora owoców i warzyw. Zakres wdrożenia objął całość procesów magazynowych, czyli przyjęcie, składowanie, kompletację, repaletyzację, załadunek, inwentaryzację. Oprócz standardowych funkcjonalności, w systemie, dzięki jego elastyczności i możliwości dostosowywania do potrzeb klienta, zostały uruchomione specyficzne funkcjonalności, jak np. realizacja domówień, specjalistyczna kompletacja pod klienta. Nasze wdrożenie pozwoliło podnieść poziom realizacji zamówień, zoptymalizowało wykorzystanie powierzchni w strefie załadunkowej i przede wszystkim podniosło wydajność kompletacji – tłumaczy Przemysław Kreiser.
Spółka Jantar dla sieci handlowej z branży spożywczej przygotowało oprogramowanie Jretail. Zakres wdrożenia obejmował zarządzanie projektem, dobór i dostawę sprzętu wraz z integracją oprogramowania z systemem klienta, wdrożenie, szkolenie i bieżący serwis w zakresie m.in.: inwentaryzacji, przyjęć i wydań magazynowych, przesunięć międzymagazynowych, kompletacji zamówienia. Według Piotra Jano korzyści dla klienta to przede wszystkim oszczędność czasu i ekonomiczna praca dzięki zastosowaniu terminalu mobilnego, eliminacja błędów związanych tradycyjnymi metodami rejestracji, sprawne i szybkie prowadzenie procesów.
_
Autor artykułu: Sławomir Erkiert